1) Morihei Ueshiba - biograwia wiki
2) Morihei Ueshiba - inna wersja biografi
3) Morihei Ueshiba - kalendarium
Morihei Ueshiba - biograwia wiki
Morihei Ueshiba ur. 14 grudnia 1883 w Tanabe, zm. 26 kwietnia 1969 w Iwamie w prefekturze Ibaraki) – twórca aikido, praktyk i teoretyk sztuk walki. Często określany jako ō-sensei („wielki nauczyciel”).
Dzieciństwo i młodość
Morihei urodził się w prefekturze Wakayama w Japonii, jako czwarte dziecko długoletniego członka władz wioski. W czasie jego dzieciństwa rodzina Ueshiba mieszkała w Maizuru (prefektura Kioto). Jako dziecko przejawiał duże zainteresowanie studiami religijnymi i filozoficznymi. Po ukończeniu szkoły pracował w urzędzie podatkowym. Zrezygnował z zatrudnienia w 1902 roku, na znak protestu przeciwko nowym podatkom nakładanym na rolników i rybaków. W tym samym roku otworzył sklep w Tokio. Właśnie podczas swojego pobytu w Tokio Ueshiba rozpoczął praktykę tradycyjnego jūjutsu i kenjutsu. Wkrótce jednak zapadł na beri-beri i powrócił do prefektury Tanabe. Tam poślubił Hatsu Itokawa, dziewczynę, którą znał od dzieciństwa.
Okres wojny rosyjsko-japońskiej
W atmosferze narastającego napięcia między Japonią i Rosją, w 1903 roku Morihei Ueshiba zgłosił się do wojska. Po wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej został wysłany do Mandżurii, będąc wówczas w randze kaprala. Do Japonii powrócił jako sierżant, awansowany za odwagę na polu walki. Zgodnie z legendą „potrafił wyczuć pocisk wycelowany w jego kierunku zanim jeszcze padł strzał” (jest to jedna z wielu opowieści o szczególnych umiejętnościach ō-sensei'a). Mimo rekomendacji do Narodowej Akademii Wojskowej wystawionej przez jego dowódcę, zrezygnował z dalszej służby.
Po powrocie do Tanabe zajmował się rodzinnym gospodarstwem i brał czynny udział w życiu miejscowej społeczności. W tym okresie pobierał też nauki u Kiyoichi Takagi (9 dan Kōdōkan judo) oraz u Nakai Masakatsu (jūjutsu). Po trzech latach, w 1910, Ueshiba dołączył do projektu osadniczego. Wraz z żoną, ich pierwszym dzieckiem i około 80 ochotnikami udał się w 1912 roku na północną wyspę Hokkaido. W osadzie Shirataki spędził siedem lat. Podczas swojego pobytu na Hokkaido spotkał Sokaku Takedę, mistrza daitō-ryū aiki-jutsu, prawdopodobnie najważniejszej ze sztuk walki, z których Morihei Ueshiba stworzył swój własny styl.
Fascynacja religią Ōmoto-kyō
Wiosną 1919 roku poważnie zachorował ojciec Ueshiby. Podczas podróży z Hokkaido do Tanabe Morihei zatrzymał się w Ayabe, aby modlić się za zdrowie ojca. Spotkał tam Onisaburo Deguchi, przywódcę sekty religijnej Ōmoto-kyō. Po śmierci ojca i okresie żałoby Ueshiba postanowił przeprowadzić się do Ayabe, aby prowadzić bardziej uduchowiony tryb życia pod przewodnictwem Onisaburo Deguchi. Rok 1920 był dla niego szczególnie ciężki: stracił ojca i dwóch synów (z powodu choroby).
Razem z rodziną (w 1921 roku urodził się jego syn, Kisshōmaru), spędził w Ayabe 8 lat. W tym okresie otworzył swoje pierwsze dojo, w którym nauczał daitō-ryū aiki-jutsu. Jego nauczanie zaczęło nabierać bardziej duchowego charakteru, co zaowocowało odejściem od konwencji yagyu-ryū jūjutsu i daitō-ryū aiki-jutsu. W poszukiwaniu prawdziwego Budō przyjął oryginalne podejście, łącząc sztukę walki z religijnymi zasadami, starając się połączyć Ciało, Umysł i Ducha. W 1922 roku po raz pierwszy użył nazwy aiki-bujutsu w odniesieniu do swojego stylu.
W latach dwudziestych sekta Ōmoto-kyō miała wiele problemów, głównie z powodu nieprzewidywalnego zachowania swojego przywódcy, Onisaburo. W 1921 był aresztowany za obrazę majestatu, gdy ogłosił się zbawicielem i prawowitym cesarzem („incydent Ōmoto”). W 1924 postanowił założyć „królestwo niebieskie na ziemi”, umiejscawiając je w Mongolii. Ueshiba brał udział w tej wyprawie, od początku skazanej na porażkę. Członkowie sekty zostali natychmiast aresztowani przez Chińczyków i skazani na śmierć. Udało im się wrócić do Japonii dzięki interwencji japońskiego konsula.
Powstanie aikido
Morihei Ueshiba powrócił do Ayabe, dalej ucząc sztuk walki i uprawiając rolę. Kontynuował naukę jūjutsu i walki mieczem, zainteresował się również walką włócznią (sōjutsu). Jednak po bliskim spotkaniu ze śmiercią w Mongolii wiele się zmieniło. Wielokrotnie odwoływał się do manifestacji siły duchowej. W 1925 roku został wyzwany przez oficera marynarki i pokonał go bez walki. Zgodnie z legendą, czuł gdzie uderzy shinai, zanim jeszcze oficer wykonał ruch. Po tej walce doświadczył uczucia prawdziwego połączenia Ciała i Ducha, całkowitej jedności Wszechświata i Jednostki, uświadamiając sobie wyraźnie zasady, na których zbudował filozofię aikido. Po tym wydarzeniu zmienił nazwę swojego stylu z aiki-bujutsu (sztuka walki aiki) na aiki-budō (droga walki aiki).
W 1925 Morihei Ueshiba i jego sztuka walki zaczęły zdobywać popularność w Japonii i Morihei został zaproszony do Akademii Marynarki w Tokio przez admirała Isamu Takeshitę. W czasie tej samej wizyty zaprezentował swoją sztukę na dworze cesarskim. W ciągu następnych dwóch lat był kilkakrotnie zapraszany do Tokio. W lutym 1927 zdecydował się przenieść do Tokio na stałe, poświęcając się nauczaniu swojej sztuki walki. W 1930 roku jego styl został określony jako „idealne budō” przez Jigorō Kanō, twórcę judō. Aż do wybuchu II wojny światowej Morihei Ueshiba nauczał, ciesząc się coraz większą popularnością. Jego uczniami byli między innymi oficerowie armii i marynarki oraz policjanci.
W 1942 Ueshiba przeniósł się do Iwama w prefekturze Ibaraki, będąc pewnym że Tokio stanie się w końcu celem ataków. Mocno przeżywał fakt, że jego uczniowie, którym starał się wpoić zasady miłości i pokoju, obecnie toczą walki, zabijając innych ludzi. W Iwama Morihei rozpoczął budowę świątyni Aiki (Aiki Jinja) oraz dojo. Prace zostały zakończone w 1944 roku. W tym czasie przygotował również teren pod uprawę, zgodnie ze swoimi poglądami, że rolnictwo i prawdziwe budō są nierozłączne: zwiększenie mocy Ducha i uprawa ziemi powinny być tym samym. Zmienił nazwę aiki-budō na aiki-dō („droga harmonii ducha”). W wyniku wojny podjął decyzję, że aikido powinno rozprzestrzenić się na cały świat, a nie być udziałem tylko kilku wybranych ludzi. 22 listopada 1945 roku powstała fundacja Aiki-kai, na której czele stanął syn Morihei, Kisshōmaru. W 1964 został odznaczony Orderem Wschodzącego Słońca.
Po zakończeniu wojny nauczanie i praktykowanie sztuk walki było w Japonii zakazane przez amerykańskie siły okupacyjne. Jednakże, dzięki naciskowi kładzionemu na pokój i szukanie duchowej prawdy, aikido mogło być w pewnym zakresie nauczane. W latach pięćdziesiątych siedemdziesięcioletni już Ueshiba rozpoczął podróże po Japonii, prezentując swoją sztukę i starając się zdobyć dla aikido jak największą popularność. Morihei Ueshiba spędził na nauczaniu i prezentacjach ostatnie 19 lat swojego życia, aż do swojej śmierci 26 kwietnia 1969 roku. Kisshōmaru Ueshiba kontynuował dzieło swojego ojca jako następny dōshū (oficjalny spadkobierca aikido), aż do swojej śmierci 4 stycznia 1999. Obecnym dōshū aikido jest Moriteru Ueshiba, syn Kisshōmaru.
Obecnie aikido należy do najszerzej znanych sztuk walki na świecie, a organizacja Aiki-kai zrzesza ponad 50 krajów. W Aiki Jinja w Iwama co roku odbywa się ceremonia na cześć Morihei Ueshiby, nad którą czuwają kapłani Ōmoto.
Ducha aikido oddaje powiedzenie przypisywane ō-sensei’owi: „Wygrana lub przegrana nie jest prawdziwym budō. Prawdziwe budō nie zna porażki. Nigdy nie przegrywać oznacza nigdy nie walczyć”. ->powrót
Morihei Ueshiba - inna wersja biografi
Jest swoistym fenomenem z jak wielkim oddźwiękiem spotkało się dzieło Ueshiby. Wśród nowoczesnych japońskich sztuk walki, jeszcze tylko judo i karate odniosły porównywalny, jeśli nie większy sukces. W ich przypadku jest on jednak związany nieodłącznie z rywalizacją sportową. W aikido takiego magnesu nie ma. Przyciąga ono jednak rzesze zwolenników. Moim zdaniem związane jest to z przesłaniem, jakie ze sobą niesie ta sztuka walki oraz z wyrażeniem tego przesłania przy pomocy technik. Ideałem etycznym aikidoki jest uniknięcie walki, rozwiązanie konfliktu w sposób pokojowy. Jest to jednak wybór z pozycji siły. Nie sztuką jest unikać walki ze strachu. Sztuką jest zrozumieć, że zwycięstwo w walce skutkuje chęcią rewanżu ze strony rywala i uniknąć takiej sytuacji. Wydawać by się mogło, że taka postawa etyczna jest niemożliwa do przełożenia na język sztuk walki. Morihei Ueshiba był człowiekiem niezwykle uduchowionym, wielokrotnie podkreślał, że aikido jest sztuką pokoju. Jego geniusz polegał na tym, że umiał ideę rozwiązywania konfliktu w sposób pokojowy wyrazić przy pomocy technik walki. (...)
Morihei rozwijał się pod okiem czterech nietuzinkowych osób, które wywarły największy wpływ na jego życie: Yoroku Ueshiby (1843-1920), Kumagusu Minakata (1867-1941), Sokaku Takeda (1859-1943) i Onisaburo Deguchi (1871-1948).
Yoroku Ueshiba był bogatym właścicielem ziemskim i członkiem Rady Miejskiej miasta Tanabe w prowincji Kii (aktualnie prefektura Wakayama). Pochodził z rodziny samurajów. Jego dziadek Kichiemon, twórca klanu Ueshiba, był znany w całej Japonii ze swojej niezwykłej siły. Yoroku miał czterdzieści lat i był ojcem trzech córek, gdy 14 grudnia 1883 r. urodził się Morihei (potem państwu Ueshiba urodziła się jeszcze jedna córka). Jego matka Yuki Itokawa pochodziła ze znanej rodziny posiadaczy ziemskich z klanu Takeda.
Morihei był raczej wątłego zdrowia. Ojciec zachęcał go do ćwiczeń fizycznych. Przybierały one często niezwykłą formę. Morihei miał na przykład zwyczaj nosić na plecach, w celu wzmocnienia nóg, starszych lub chorych pielgrzymów do sanktuarium w górach Kumano, położonego w odległości około 80 km od Tanabe. Często brał udział w turniejach sumo, które zazwyczaj wygrywał. Rodzice nie zaniedbywali wykształcenia syna. Naukę rozpoczął w świątyni buddyjskiej Jizodera, następnie kształcił się w liceum, którego nie ukończył i w szkole rachunkowości, po ukończeniu której podjął pracę w biurze podatkowym. Gdy miał 17 lat ojciec wysłał go do Tokio, aby zdobył praktykę w handlu. Został zatrudniony przez spokrewnioną z rodziną Ueshiba rodzinę Inoue. Jego kuzyn Noriaki Inoue (1902-1994) wychowywal się przez wiele lat u rodziny Morihei w Tanabe i w Shirataki na Hokkaido. Był pierwszym uczniem Morihei. Już w latach dwudziestych XX wieku był asystentem Ueshiby i jako jedyny oprócz niego nauczał aiki budo, bo tak wtedy nazywano sztukę walki, którą znamy pod nazwą aikido. Morihei nie był zainteresowany handlem. Nocami ćwiczył Tenjin Ryu jujutsu pod kierunkiem Tokusaburo Tozawa (1848-1912). Zachorował jednak na beri-beri i musiał wrócić do Tanabe. Po powrocie w rodzinne strony ożenił się z Hatsu Itokawa.
W 1903 r. wstąpił do wojska, gdzie do perfekcji doprowadził sztukę posługiwania się bagnetem. Z okresu służby w armii pochodzi historia świadcząca o raczej niekonwencjonalnym podejściu Morihei do treningu. Ćwiczył on uderzając wielokrotnie czołem o kamień. Oficerowie japońscy mieli zwyczaj karać swoich podwładnych bijąc ich po głowie. Podobno niejeden z nich złamał sobie rękę usiłując ukarać tak Ueshibę. Ponad 50 lat później podczas pokazu ponad siedemdziesięcioletni już Morihei otrzymał zadane z pełną siłą uderzenie bokkenem. Nie zrobiło to na nim najmniejszego wrażenia. Stwierdził, że "nic nie jest w stanie rozbić tej starej czaszki z kamienia". W czasie służby wojkowej ćwiczył on Goto-ha Yagyu Shingan Ryu jujutsu w dojo Masakatsu Nakai w Sakai, na przedmieściach Osaki. Po raz pierwszy zetknął się wtedy z tradycyjnym systemem walki. Uczył się walki mieczem, kijem i lancą. Mimo, że jego regiment został wysłany na front, Morihei pozostał w rezerwie. Jego prośba spowodowała wysłanie go do Mandżurii, gdzie jednak pozostawał z daleka od frontu służąc w policji wojskowej. Był to ponoć efekt listu jaki jego ojciec wysłał do władz wojskowych prosząc o chronienie syna przed wszelkim niebezpieczeństwem.
Kolejne lata spędził w rodzinnym Tanabe. Yoroku chcąc pomóc synowi otworzył dojo i poprosił Kodokan o przysłanie nauczyciela judo. Był nim sławny później judoka Kiyoichi Tagaki, który miał wówczas zaledwie 17 lat. W 1909 r. Morihei spotyka Kumagusu Minakatę. Był to człowiek o niezwykłej erudycji, który uwielbial czytać. Będąc nastolatkiem skopiował w ciągu 5 lat 105 tomów ilustrowanej encyklopedii. Studiował na uniwersytetach amerykańskich. Podczas podróży po Ameryce Łacińskiej zbierał okazy botaniczne. Pracował w British Museum w Londynie. W ciągu 8 lat opublikował około 300 artykułów obejmujących wiedzę z dziedziny botaniki, astronomii, antropologii, archeologii i religii orientalnych. Oprócz japońskiego biegle posługiwał się angielskim, francuskim, włoskim, portugalskim, greckim, łacińskim, chińskim, arabskim oraz perskim. Morihei ochraniał Kumagusu, gdy ten zorganizował protest na rzecz godziwych zarobków robotników rolnych, rybaków i rzemieślników z Tanabe. Znajomość z Kumagusu, który był zwolennikiem jedności wszystkich narodów i jedności człowieka z naturą, wywarła wielkie wrażenie na Morihei i miała wpływ na formułowaną w przyszłości tezę o konieczności dążenia do zjednoczenia z Wszechświatem.
W 1911 r. Morihei i Hatsu urodziła się pierwsza córka Matsuko, a już rok później w marcu 1912 r. Morihei stanął na czele grupy (składającej się z 54 rodzin), która udała się na Hokkaido i założyła miasteczko Shirataki. Właśnie na Hokkaido doszło do spotkania, które miało kluczowy wpływ na stworzenie aikido. W lutym 1915 r. w Engaru, w życiu Ueshiby pojawia się ekscentryczny, ale wybitny nauczyciel Daito Ryu jujutsu - Sokaku Takeda. Pochodził z Aizu, słynnej krainy samurajów, a ojciec i dziadek wprowadzali go w arkana walki mieczem, lancą, sumo i walki wręcz odkąd tylko zaczął chodzić. Nie potrafił pisać ani czytać. Gdyby był starszy musiałby w 1868 r. popełnić seppuku po klęsce klanu Aizu, który jako ostatni uległ siłom cesarskim w wojnie domowej. Sokaku, wzorem dawnych mistrzów, podróżował po całej Japonii i toczył liczne, zwycięskie pojedynki. Prowadził też liczne seminaria, podczas których nauczał. Morihei obejrzawszy pokaz Takedy w gospodzie w Engaru zapomniał o wszystkim innym i spędził miesiąc na nauce Daito Ryu. Korzystał później z każdej okazji, by ćwiczyć u Takedy aż w końcu, dzięki pomocy ojca, zbudował dojo na swojej posiadłości w 
Shirataki i namówił Takedę, by ten zamieszkał razem z nim. Prawie każdego ranka Morihei miał indywidualną dwugodzinną lekcję, a następnie zajmował się swoim nauczycielem przez resztę dnia. Sokaku kazał mu czasami zastępować go w pojedynkach na śmierć i życie, bowiem uważał, że to niezbędny element nauki. Prawdopodobnie każde z tych zastępstw zakończyło się szczęśliwie dla przeciwników Morihei, którzy ponosząc porażkę ratowali życie. W 1917 r. rodzina Morihei powiększyła się o syna Takamori, a w 1919 r. - o drugiego syna Kuniharu. W tym też roku opuścili oni Hokkaido, bowiem Morihei otrzymał wiadomość o śmiertelnej chorobie ojca.
Morihei nie wrócił bezpośrednio do Tanabe. Udał się najpierw do Ayabe koło Kioto na spotkanie z Onisaburo Deguchi - liderem sekty religijnej Omoto kyo. Deguchi, a właściwie Kisaburo Ueda, był postacią tajemniczą i kontrowersyjną. Wybitnie inteligentny, kształcił się podobnie jak Kumagusu głównie sam, studiując literaturę, kaligrafię oraz poświęcając się malarstwu. W szkole nie udało mu się znaleźć zrozumienia u nauczycieli i rówieśników. W wieku 20 lat zajął się weterynarią i fitoterapią, a potem także muzyką i klasycznym tańcem japońskim. Uczył się tradycyjnej medytacji shinto - chinkon-kishin ("wycisz się i powróć do boskości"), której stał się wybitnym ekspertem. Wieść o tym była głównym powodem, dla którego Morihei postanowił spotkać się z Onisaburo. Zanim wrócił do Tanabe, jego ojciec Yoroku zmarł. Ta śmierć była dla niego wilekim ciosem. By odzyskać równowagę psychiczną postanowił przenieść się z rodziną na stałe do Ayabe. Śmierć ojca nie była jedynym ciosem, który dotknął rodzinę Ueshiba. W tym samym roku zmarli obaj synowie: w sierpniu Takemori, a we wrześniu - Kuniharu. Rok później urodził się Kisshomaru. Nauczanie Onisaburo miało decydujący wpływ na duchowe koncepcje Morihei i pozwoliło ukształtować wizję etyczną, która następnie przeniknęła głeboko aikido. Duchowy wpływ Onisaburo miał równie istotne znaczenie dla rozwoju aikido, co nauka technik Daito Ryu u Sokaku Takedy.
O ile przed spotkaniem z Onisaburo Morihei stawiał głównie na rozwój fizyczny, wykonując często niewiarygodne wręcz ćwiczenia, o tyle pobyt w Ayabe spowodował, że jego praktyka zaczęła przyjmować coraz bardziej duchowy wymiar. Przełomowe znaczenie miała tu wyprawa, którą odbył w 1924 r. z Onisaburo i trzema innymi osobami do Mandżurii i Mongolii, w celu stworzenia "raju na ziemi", nowego ustroju opartego na prawach religijnych. Wyprawa zakończyłą się klęską. Jej uczestnicy zostali aresztowani przez Chińczyków i skazani na śmierć. Uratowała ich interwencja konsulatu japońskiego. W Mongolii miało miejsce jedno z niezwykłych wydarzeń w życiu Morihei Ueshiby. Uczestnicy wyprawy wpadli w zasadzkę i Morihei stanął oko w oko z żołnierzem mierzącym do niego z broni palnej z odległości około 6 metrów. Padł strzał, ale ku swojemu zdziwieniu żołnierz nie trafił. Został za to błyskawicznie rozbrojony. Morihei stwierdził, że od momentu podjęcia decyzji o strzale do jej wykonania mija bardzo dużo czasu, a jeśli umysł jest spokojny i czysty, to można wyczuć moment ataku.
Wiosną 1925 r. miało miejsce słynne spotkanie z oficerem marynarki, mistrzem kendo, który przybył do Ayabe, by stoczyć z Morihei pojedynek. Miał on niezwykły przebieg, ponieważ Morihei po prostu nie dał się trafić przeciwnikowi uzbrojonemu w drewniany miecz. Zmęczony oficer uznał swoją porażkę, a Morihei wyjaśnił mu, że nie mógł zwyciężyć, gdyż przed każdym jego atakiem widział błysk światła poprzedzający sam atak. Dzięki temu znał kierunek ataku i mógł go bez trudu uniknąć. Po pojedynku udał się do ogrodu by się obmyć i tam doznał oświecenia. Poczuł jak całe jego ciało drży i ujrzał światło sięgające nieba i obejmujące wszystko wokół. Jak sam opisuje: "Zrozumiałem, że jestem Wszechświatem. Dostrzegłem prawdziwą naturę rzeczy. Droga wojownika oznacza manifestowanie boskiej miłości."
Spotkanie z Onisaburo Deguchi miało także ten praktyczny skutek, że zaowocowało powstaniem Akademii Ueshiba. Onisaburo natychmiast zorientował się jak wielkie są umiejętności Morihei w dziedzinie sztuk walki i zachęcił go do przekazywania tej wiedzy adeptom Omoto kyo. Uczniami Ueshiba Juku było wielu oficerów marynarki, a wśród nich admirał Seikyo Asano, który opowiedział o niezwykłych umiejętnościach Morihei swojemu koledze admirałowi Isamu Takeshita. Miało to bardzo znaczący wpływ na dalszy rozwój aikido, bowiem Takeshita stał się gorącym admiratorem talentu Ueshiby. Bez jego wsparcia nauczanie twórcy aikido z pewnością nie miałoby podobnego oddźwięku. Admirał Takeshita zorganizował serię pokazów, przedstawiał Morihei wysoko postawionym osobom, zdobywał fundusze prywatne i rządowe. Dzięki niemu Morihei przeniósł się do Tokio, gdzie w latach 1927-1931 nauczał w rezydencjach prywatnych, a jego uczniami były głównie osoby wysoko postawione. (...)
W kwietniu 1931 r. w Wakamatsu cho, w miejscu gdzie dziś mieści się Aikikai Hombu Dojo, powstał Kobukan. Było bardzo wielu chętnych do ćwiczenia, ale dostać się do dojo było niezwykle ciężko. Trzeba było mieć list polecający, świadectwo dwóch osób i odbyć osobistą rozmowę z Morihei. Kazał on atakować się w dowolny sposób i jeśli uznał, że kandydat był nieszczery odprawiał go bez odwołania. Był zdania, że budoka ćwiczy zawsze, w każdym momencie swego życia. Twierdził, że nigdy nie należy przywiązywać się do poszczególnych wydarzeń czy rzeczy materialnych, bo to oznacza niebezpieczne otwarcie, które ktoś mógłby wykorzystać. Uczniowie z zewnątrz ćwiczyli raz dziennie, uchideshi - cztery razy dziennie. Nie istniał żaden system stopni, ani opłat za ćwiczenie. Każdy z uczniów sam znajdował sposób, by wyrazić mistrzowi swoją wdzięczność. W latach trzydziestych Kobukan zyskał sławę "piekielnego dojo" ze względu na wyjątkowo ciężkie treninghi, które tam się odbywały. W 1942 r. Morihei pozostawił dojo w Tokio Kisshomaru i przeniósł się do Iwama. Zbudował tam Świątynię Aiki i Aiki Dojo (znane obecnie pod nazwą Ibaraki Dojo). W latach 50-tych podróżował po Japonii ucząc, dając liczne pokazy i wykłady. Co ciekawe był on przeciwny publicznym pokazom.
W marcu 1968 r. Morihei miał atak wątroby. Stwierdził, że bogowie go wzywają. 10 marca poprowadził swój ostatni trening, po czym trafił do szpitala, gdzie stwierdzono raka wątroby. Odmówił operacji, ale nawet na łożu śmierci potrafił bez problemu poradzić sobie z potencjalnymi przeciwnikami. Może o tym świadczyć sytuacja, która wydarzyła się tuż przed śmiercią, gdy czterech uczniów chciało pomóc mu dotrzeć do toalety, a on uwolnił się rzucając ich bez najmniejszego wysiłku. Zmarł rankiem 26 kwietnia 1969 r. Jego ostatnie słowa brzmiały: "Aikido należy do wszystkich".
W 1941 r. Morihei miał dać pokaz przed cesarzem, ale nie chciał tego uczynić twierdząc, że nie może cesarzowi pokazać "kłamstwa". Uważał bowiem, że wykonując technikę naprawdę zabije atakującego. Jeśli go tylko rzuci, to okłamie cesarza. Ten jednak stwierdził, że chętnie zobaczy owo "kłamstwo". Jednak tuż przed pokazem Morihei zachorował na zapalenie jelit. Był odwodniony, ciągle wymiotował. Kazał się jednak zanieść do pałacu cesarskiego. Skrajnie osłabiony, odzyskał nagle siły, gdy wkroczył na salę, na której miał się odbyć pokaz. Tsutomu Yukawa (1911-1942), ulubiony uczeń Ueshiby, który był pierwszym uke zawahał się przy ataku sądząc, że jest on o wiele słabszy niż zwykle. Upadł ze złamaną ręką i przez pozostałe 40 minut pokazu uke był Gozo Shioda. Po pokazie Morihei znowu osłabł, a Shioda pozostawał w łóżku przez następny tydzień.
Bardzo wymowna, szczególnie dla osób nauczających sztuk walki, jest kolejna historia opisana przez Shiodę. Znakomita tancerka Hanayanagi miała wykonać w teatrze Kabuki taniec z naginatą. Została przedstawiona Morihei przez przedsiębiorcę o nazwisku Okada, który sądził, że sztuki walki nie mają przed twórcą aikido tajemnic. W rzeczywistości Ueshiba nie ćwiczył nigdy naginata. Poprosił Shiodę o dostarczenie mu dzieła "Ushiwakamaru" i zamknął się z nim na noc. Rano oświadczył, że Ushiwakamaru do niego przyszedł i nauczył go wszystkiego. Hanayanagi wraz z uczennicami dała po lekcji u Morihei piękne przedstawienie. Obecny na przedstawieniu wybitny ekspert naginaty rzekł: "Cóż za piękny pokaz naginaty. Mamy jeszcze wiele do nauczenia się. Kto panią tego nauczył?"
Można spoglądać na człowieka na wiele sposobów. Można podziwiać stworzone przez niego dzieło, fascynować się niezwykłymi historiami z jego życia, patrzeć przez pryzmat osób, które wywarły na niego największy wpływ lub na które on wywarł największy wpływ. Każde z tych spojrzeń zawiera cząstkę prawdy. Razem składają się na portet człowieka. Portret Morihei Ueshiby jest niezwykły. Fascynujemy się stworzoną przez niego sztuką walki, podziwiając skuteczność i niezwykłą elegancję technik Zdumiewamy się słuchając opowieści o jego dokonaniach. Cieszymy się mając okazję spotkać, któregoś z jego uczniów. Morihei Ueshiba był kimś więcej niż mistrzem sztuk walki, był mistrzem mistrzów, nauczycielem życia. Warto nie przegapić tej mądrej lekcji. ->powrót
MORIHEI UESHIBA - Kalendarium
14.12.1883 - 26.04.1969 - twórca aikido, wybitny praktyk i teoretyk sztuk walki. Za stworzenie aikido i propagowanie go w świecie otrzymał tytuł O`Sensei (Wielki Nauczyciel) - odpowiednik tytułu szlacheckiego sir w Wielkiej Brytanii.
Kalendarium życia Morihei Ueshiba, założyciela aikido
1883 - narodziny Morihei Ueshiba 14 grudnia w Tanabe, prowincja Kii (Kishu, prefektura Wakayama, Japonia).
1900 - rozpoczęcie pracy księgowego w miejscowym urzędzie podatkowym.
1901 - we wrześniu Morihei Ueshiba przenosi się do Tokyo i odbywa praktykę u kupca Koshiro Inoue. Zaczyna prowadzić sklep z artykułami papierniczymi.Studiuje Tenshin Shinyo-ryu (Tenjin Shin'yo-ryu) Jujutsu pod kierunkiem Tokusaburo Tozawa w Tokyo. Odbywa krótkotrwałe studia szkoły miecza Shinkage-ryu.
1902 - zapada na beri-beri z powodu kiepskiej diety i ciężkiej pracy.
1903 - poślubia Hatsu Itogawa w Tanabe. Pod koniec grudnia wstępuje do 61 Pułku piechoty Wakayama.
1904 - początek wojny rosyjsko-japońskiej.
1905 - Morihei Ueshiba wyjeżdża wraz z pułkiem na front mandżurski.
1906 - zwolnienie z armii. Powrót do Tanabe.
1908 - Morihei Ueshiba odbiera licencję instruktora Yagyu-ryu Jujutsu (prawdopodobnie Goto-ha Yagyu Shingan-ryu) od Masanosuke Tsuboi lub Masakatsu Nakai.
1909 - założenie głównej kwatery Kodokan Judo.
1910 - Morihei Ueshiba udaje się na Hokkaido by ocenić postęp projektu rozwoju ziem finansowanego przez rząd. Wkrótce wraca do Tanabe
1911 - możliwe krótkotrwałe studia judo u Kiyoichi Takagi w Tanabe. Rodzi się pierwsze dziecko Morihei Ueshiba, córka Matsuko.
1912 - staje na czele grupy kolonistów z prowincji Kii (Kishu), którzy osiedlają się w Aza-Shirataki, w wiosce Kamiwakibetsu (Kamiyubetsu) w Mombetsu na Hokkaido.
1915 - w lutym spotyka Sokaku Takeda (Daito-ryu Jujutsu) w Hisada Inn w Engaru - przedstawiony przez Kentaro Yoshida. Kończy pierwsze 10-dniowe seminarium Daito-ryu (5 marca).
1916 - angażuje się w intensywne studia Daito-ryu Aikijujutsu.
1917 - w lipcu rodzi się pierwszy syn, Takemori.
1918 - od czerwca 1918 do kwietnia 1919 Morihei Ueshiba zasiada w radzie miejskiej Kamiwakibetsu (Kamiyubetsu).
1919 - w grudniu opuszcza Hokkaido z powodu choroby ojca. Przekazuje ziemię i gospodarstwo swojemu nauczycielowi, Sokaku Takeda.
1920 - spotyka Onisaburo Deguchi z sekty Omoto w Ayabe, prefektura Kyoto. Ojcec Morihei Ueshiba, Yoroku, umiera w styczniu. O'sensei przybywa do domu w Tanabe wkrótce po śmierci Yoroku. Przenosi się z rodziną do Ayabe, siedziby Omoto, w prefekturze Kyoto. Buduje dojo Ueshiba Juku obok swojego domu. Narodziny drugiego syna, Kuniharu, w kwietniu. Najstarszy syn, Takemori umiera w sierpniu. Drugi syn, Kuniharu umiera we wrześniu.
1921 - w czerwcu rodzi się trzeci syn, Kisshomaru (imię nadane przy urodzeniu Koetsu). Pierwszy incydent Omoto-kyo.
1922 - Umiera matka Morihei Ueshiba, Yuki. Sokaku Takeda odwiedza Ayabe ze swoją rodziną by nauczać i zostaje od ok. 28 kwietnia do 15 września. Morihei Ueshiba odbiera od Takedy kyoju dairi - dyplom kwalifikujący go jako instruktora Daito-ryu (wrzesień).
1924 - wyjazd do Mongolii z Onisaburo Deguchi w celu założenia utopijnej wspólnoty (luty - czerwiec). Grupa kierowana przez Deguchi'ego włącznie z Ueshibą zostaje pojmana i uwięziona przez wojsko chińskie za spiskowanie w celu obalenia istniejącego rządu. Po krótkim internowaniu uwolniona dzięki interwencji japońskiego konsulatu. O włos uniknąwszy śmierci Morihei Ueshiba wraca do Japonii.
1925 - w Tokio, w domu Isamu Takeshita ma miejsce specjalny pokaz dla dawnego premiera Gombei Yamamoto oraz wysokich rangą oficerów wojskowych i dostojników. Pierwsza wizja
1926 - Kenji Tomiki rozpoczyna treningi.
1927 - we wrześniu Morihei Ueshiba z całą rodziną przenosi się do Tokio. Zakłada prowizoryczne dojo w sali bilardowej rezydencji księcia Shimazu w Shiba, Shirogane w Sarumachi.
1928 - przeprowadzka do Shiba, Tsunamachi, miejsca tymczasowego dojo.
1929 - przenosiny z rodziną do Shiba, Kuruma-machi i otwarcie tymczasowego dojo.
1930 - przeprowadzka do Shimo-ochiai w Mejiro. Założyciel Judo Jigoro Kano obserwuje pokaz Ueshiba w Mejiro dojo i wysyła kilku studentów z Kodokanu, łącznie z Minoru Mochizuki, na nauki.
1931 - poświęcenie Kobukan dojo (sali dawnych sztuk walki) w Ushigome, w tokijskiej dzielnicy Wakamatsu-cho. W Kobukan dojo Sokaku Takeda prowadzi seminarium od 20 marca do 7 kwietnia. Nazwisko Ueshiba pojawia się rejestrze Takedy. Rinjiro Shirata wstępuje do Kobukan.
1932 - założone zostaje Dai Nihon Budo Sen'yo Kai (Towarzystwo Wspierania sztuk walki) z Morihei Ueshiba jako pierwszym dyrektorem. Gozo Shioda wstępuje do Kobukan.
1933 - wydany zostaje podręcznik Budo Renshu rozprowadzany w prywatnym obiegu.
1935 - Asahi Newspaper Company w Osace produkuje film dokumentalny o aikido Budo z Takuma Hisa. Jest to jedyny znany przedwojenny film Morihei Ueshiba. Drugi incydent Omoto-kyo.
1937 - nazwisko Ueshiba ukazuje się z Zenzaburo Akazawa w rejestrach szkoły Kashima Shinto-ryu.
1938 - wydany zostaje podręcznik Budo, zawierający fotografie technik Ueshiby.
1939 - Morihei Ueshiba zostaje zaproszony by nauczać w Mandżurii. Koichi Tohei wstępuje do Kobukan.
1940 - Morihei Ueshiba opiekuje się pokazami sztuk walki w Mandżurii podczas obchodów 2600 lecia Japonii. Druga wizja. Kenji Tomiki odbiera pierwszy 8 dan nadany przez Ueshiba. Kisaburo Osawa wstępuje do Kobukan.
1941 - Morihei Ueshiba daje pokaz zorganizowany przez admirała Isamu Takeshita w Saineikan dojo na terenie pałacu przed członkami rodziny cesarskiej. Naucza w akademii policyjnej. Zaproszony do Mandżurii by uczył podczas Uniwersyteckiego Tygodnia sztuk walki. Zostaje doradcą sztuk walki na uniwersytetach Shimbuden i Kenkoku w Mandżurii.
1942 - nazwa aikido zostaje oficjalnie uznana i zarejestrowana przez Ministerstwo Oświaty. Morihei Ueshiba zostaje zaproszony do Mandżurii jako reprezentant japońskich sztuk walki do opieki nad Mandżursko-Japońskimi pokazami sztuk walki podczas obchodów 10 rocznicy niepodległości Mandżurii (sierpień). Przenosi się na swoją farmę do Iwama, prefektura Ibaragi. Kisshomaru Ueshiba zostaje prezesem Fundacji Kobukai. Trzecia wizja
1943 - pierwsza Świątynia Aiki (Aiki Jinja) zbudowana została w Iwama.
1945 - fundacja Kobukai wstrzymuje działalność z powodu zakazu uprawiania sztuk walki. Iwama dojo zostaje ukończone.
1946 - Hirokazu Kobayashi wstępuje do Tokio dojo. Morihiro Saito wstępuje do Iwama dojo.
1947 - Sadateru Arikawa wstępuje do Aikikai Hombu. Hiroshi Tada wstępuje Aikikai Hombu.
1948 - Morihei Ueshiba angażuje się w prowadzenie gospodarstwa, intensywne treningi i medytację w Iwama. Założona zostaje Fundacja Aikikai (jako kontynuacja Kobukai). Aikikai Hombu dojo przeniesione do Iwama, otwarto biuro w Tokio. Kisshomaru zostaje prezesem Aikikai dojo.
1949 - zniesiono zakaz uprawiania sztuk walki, Morihei Ueshiba wznawia regularną praktykę w dojo w Tokio.
1951 - Minoru Mochizuki wyjeżdża do Francji by uczyć judo i aikido.
1952 - Koichi Tohei promowany na 8 dan przez Ueshiba.
1953 - Koichi Tohei wyjeżdża na roczny pobyt na Hawaje.
1954 - Yoshinkan aikido dojo otwarte w Tsukudo Hachiman.
1955 - Aikikai Hombu (główna kwatera) przeniesione z powrotem z Iwama do Tokio. Na kilka tygodni Morihei Ueshiba jedzie do Osaki by nauczać w dojo Bansen'a Tanaki. Pierwszy oficjalny publiczny pokaz O'Sensei na dachu tokijskiego domu towarowego (wrzesień).
1956 - kilku zagranicznych dygnitarzy uczestniczy w pokazie danym przez założyciela w Aikikai Hombu, zaaranżowanym przez Andre Nocquet.
1958 - w amerykańskiej telewizji wyemitowany zostaje dokument Rendez-vous with Adventure. Kenji Tomiki zakłada w kwietniu klub aikido Uniwersytetu Waseda.
1960 - Morihei Ueshiba odbiera od japońskiego rządu Medal Honoru z Purpurową Wstążką.
1961 - Morihei Ueshiba zostaje zaproszony na Hawaje na otwarcie Aikikai dojo w Honolulu (luty). Telewizja pokazuje dokument wyprodukowany przez NHK. Zostaje założona Ogólnojapońska Studencka Federacja aikido - Morihei Ueshiba zostaje jej prezesem.
1963 - pierwsze Ogólnojapońskie Pokazy aikido w Hibiya Kokaido (październik).
1964 - Morihei Ueshiba odbiera Order Wschodzącego Słońca 4-tej klasy jako założyciel aikido. Hirokazu Kobayashi otrzymuje 8 dan.
1968 - poświęcony zostaje nowy budynek Hombu dojo.
1969 - Morihei Ueshiba daje ostatni pokaz 15 stycznia podczas obchodów Kagami Biraki, umiera na raka wątroby 26 kwietnia w wieku 86 lat. Popioły jego pogrzebano w Kozanji, Tanabe. Włosy przechowywane są w Iwama, Kumano dojo, Ayabe i Hombu dojo. Zostaje honorowym obywatelem Tanabe i Iwama. Żona Hatsu umiera w czerwcu. ->powrót
- Aiki wyraża samą Prawdę.
- Ci z nas, którzy ćwiczą aikido i biorą miecz do ręki, powinni znać techniki miecza. Ci, którzy dzierżą kij, powinni umieć się nim posługiwać. Miecz i kij są przedłużeniem ciała. Jeśli nie nabiorą życia w twoich dłoniach, to nie znasz aikido.
- Gdy zostawisz swoje ego i swoje żądze, cały świat stanie się twoją własnością. Aiki to droga jednoczenia ciała i ducha.
- Prawdziwe zwycięstwo to zwycięstwo nad sobą.
- Sztuka walki jest trenowaniem twojej własnej, znajdującej się w tobie siły, którą musisz rozwijać i za pomocą której możesz wchłaniać siłę innych, nie działając agresywnie.
- Stań się cząstką Natury: rośnij w niej i z nią. Jeśli poprawnie rozumiesz i słuchasz jej praw, stajesz się jej integralną częścią i ktoś, kto atakuje ciebie, będzie atakował samą Naturę. Nie ma takiego, kto mógłby przełamać jej prawa.
- W aikido nie ma formy ani stylu. Ruch aikido to ruch przyrody – wraz z tajemnicą jej nieskończoności.
- Wygrana lub przegrana nie jest prawdziwym budo. Prawdziwe budo nie zna porażki. Nigdy nie przegrywać oznacza nigdy nie walczyć.
- Aikido należy ćwiczyć od momentu przebudzenia się do chwili pójścia na spoczynek.